برگزیدگان نخستین دوره جایزه ملی پژوهش‌های جهانگردی و میراث در ۶ بخش کتاب، رساله دکتری، پایان‌نامه کارشناسی ارشد، مقاله علمی، سفرنامه و خاطرات و گزارش سیاستی معرفی شدند.

به گزارش خبرگزاری مهر، آئین اختتامیه نخستین جایزه ملی پژوهش جهانگردی و میراث روز چهارشنبه ۱۳ دی ماه ۱۴۰۲ با حضور حجت‌الاسلام حسین‌علی سعدی رئیس دانشگاه امام صادق (ع)، مصطفی دِه‌پهلوان رئیس پژوهشگاه میراث فرهنگی و گردشگری، بابک نگاهداری رئیس مرکز پژوهش‌های مجلس شورای اسلامی، مهدی باصولی رئیس دانشگاه علم و فرهنگ، سیدمجید امامی دبیر شورای فرهنگ و عمومی، محمدحسین ایمانی خوشخو رئیس پارک ملی علوم و فناوری‌های نرم و صنایع فرهنگی جهاد دانشگاهی و شهاب طلایی شکری مدیر اندیشکده مطالعات جهانگردی و میراث دانشگاه امام صادق (ع)، مهدیه بُد معاون فناوری و کاربردی‌سازی پژوهشگاه میراث‌فرهنگی و گردشگری، جمعی از اساتید، پژوهشگران و دانشجویان حوزه میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی در تالار آیت‌الله مهدوی کنی در دانشگاه امام صادق (ع) برگزار شد.

جایزه ملی پژوهش جهانگردی و میراث دوسالانه است

شهاب طلایی شکری دبیر نخستین جایزه ملی پژوهش جهانگردی و میراث در ابتدای این مراسم با ارائه گزارشی از فعالیت دبیرخانه جایزه گفت: هدف‌گذاری این جایزه کاربردی کردن پژوهش‌های حوزه میراث و جهانگردی است، اما در این مسیر نیازمند همکاری و حمایت نهادهای مختلف از جمله وزارت میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی، وزارت علوم و تحقیقات و سایر بخش‌های پژوهشی و مطالعات و نهادهای مرتبط با این حوزه هستیم.

مدیر اندیشکده مطالعات جهانگردی و میراث دانشگاه امام صادق (ع) گفت: این جایزه در سطح ملی و به صورت دو سالانه و در بخش‌های کتاب (تألیفی یا ترجمه)، رساله دکتری، پایان‌نامه کارشناسی ارشد، مقالات علمی، سفرنامه و خاطره‌نویسی و گزارش سیاستی برگزار شده است و امیدواریم در دوره‌های بعد بخش‌های پژوهشی و مطالعاتی دیگر هم اضافه شود.

احیا تمدن نوین اسلامی با بهره‌گیری از میراث‌فرهنگی

رئیس دانشگاه امام صادق (ع) با بیان اینکه احیا تمدن نوین اسلامی جز با توجه به میراث فرهنگی و تمدنی میسر نیست، گفت: اگر بخواهیم در چارچوب بیانیه گام دوم انقلاب «بازآفرینی تمدن نوین اسلامی» را رقم بزنیم باید به میراث‌فرهنگی و توسعه گردشگری به صورت جدی توجه شود.

حجت‌الاسلام حسین‌علی سعدی رئیس دانشگاه امام صادق (ع) در این مراسم اظهار داشت: نگاه به گردشگری در مفاهیم اسلامی بسیار بلندنظرانه و عمیق است، در قرآن کریم با نگاه مثبت بر توجه به میراث تاکید شده است که اگر میراث تمدنی ملتی مبتنی بر حکمت باشد باید احیا شود، میراث فرهنگی ایران در طول تاریخ مبتنی بر حکمت، معنویت و عقلانیت و البته عشق به هم‌نوع پایه‌ریزی شده و همواره جریان داشته است.

وی افزود: میراث فرهنگی ما ایرانیان مبتنی بر خرد است، در آثار ادبی هنری در ادوار مختلف از اثر فاخر حکیم توس تا آثار ادیبان معاصر تجلی دارد، احیا تمدن نوین اسلامی جز با توجه به میراث فرهنگی تمدنی میسر نیست ایرانیان با آغوش باز اسلام را پذیرفتند، در عمق و بطن و ظاهر آن می‌توان خرد، حکمت و معنویت را به وضوح دید.

رئیس دانشگاه امام صادق (ع) گفت: اگر بخواهیم در چارچوب بیانیه گام دوم انقلاب بازآفرینی تمدن نوین اسلامی را رقم بزنیم باید به میراث فرهنگی و توسعه گردشگری به صورت جدی توجه کنیم.

حال میراث فرهنگی کشور خوب نیست

مصطفی دِه‌پهلوان رئیس پژوهشگاه میراث فرهنگی و گردشگری نیز در این مراسم گفت: حال میراث فرهنگی کشور خوب نیست، روزانه گزارش‌های مختلف از تخریب آثار و محوطه‌های تاریخی چه انفرادی و چه سازمان یافته و حفاری‌های غیر مجاز و قاچاق آثار تاریخی به ما می‌رسد، خیلی دردناک است، متأسفانه کشورهای حاشیه جنوب خلیج فارس بازار حراج آثار تاریخی ما شده است.

دِه‌پهلوان به ارتباط فرهنگی اقتصادی میان میراث فرهنگی و صنعت گردشگری اشاره کرد و افزود: بدون تردید گردشگری می‌تواند راه نجات آثار میراث‌فرهنگی از این وضعیت باشد، اما در وهله اول باید دید جامعه محلی و مردم مناطق گردشگری در حاشیه محوطه‌های و روستاهای تاریخی را تغییر داد،

وی تصریح کرد: باید بررسی کرد که آنها تا چه اندازه باور دارند که میراث فرهنگی رگ و ریشه و هویت ما هستند، آن هم در شرایطی که اقتصاد و معیشت دغدغه اصلی مردم به ویژه در مناطق کم برخوردار است. اگر اشتغال‌زایی بر اساس گردشگری بومی و محلی انجام شود بسیاری از مشکلات اقتصادی کشور حل خواهد شد.

دِه‌پهلوان توضیح داد: در استان گیلان ٣۵٠ نوع خوراک ثبت ملی شده است، آنجا ١۶٠ خوراک ملی احیا شده است، توسعه گردشگری خوراک می‌تواند چرخ اقتصاد محلی را فعال کند، به حفظ میراث ملموس و ناملموس و توسعه پایدار آن منطقه کمک می‌کند.

رئیس پژوهشگاه میراث فرهنگی و گردشگری گفت: جایزه ملی پژوهش جهانگردی و میراث می‌تواند پژوهش‌های حوزه گردشگری را از منظر اقتصاد گردشگری و نگاه به آینده این صنعت را دقیق ارزیابی کند، چشم‌انداز سیاستی آینده را مشخص کند، حتی به سیاست‌گذاران و قانون گذاران راهکار پیشنهاد دهد.

میراث فرهنگی، سرمایه سرزمین ماست

بابک نگاهداری رئیس مرکز پژوهش‌های مجلس شورای اسلامی در این مراسم گفت: ما از یک ثروت مادی و معنوی برخورداریم، ٢٧ اثر میراث فرهنگی ملموس ثبت جهانی شده ایران که جایگاه ما را در میان ۱۰ کشور اول جهان در این زمینه قرار داده است، سرمایه بزرگ و غنی سرزمین ماست، شرف ملی و تاریخی برای ایرانیان ایجاد کرده است.

وی افزود: گردشگری مهمترین ابزار بروز و ظهور شرافت ایرانیان در عرصه جهانی است، اگر دنبال اقتصادی مقاومتی، صلح جهانی هستیم، اگر به دنبال توسعه متوازن و پایدار هستیم گردشگری مهمترین ابزار است، اقتصادی گردشگری در شرایطی که می‌خواهیم از اقتصاد نفت فاصله بگیریم با جایگاه واقعی خود فاصله زیادی دارد.

نگاهداری توضیح داد: در چند سال اخیر توجه ویژه‌ای در سطح کلان نظام به این حوزه شده است؛ با تاکید و همکاری دولت و مجلس برای نخستین بار فصل ١٧ به عنوان یک فصل مجزا در برنامه هفتم توسعه کشور اختصاص یافت.

رئیس مرکز پژوهش‌های مجلس شورای اسلامی میراث فرهنگی را پشتوانه اعتماد و انسجام ملی در کشور دانست و گفت: در مرکز پژوهش‌ها یک گروه کاری در حوزه میراث و گردشگری متمرکز است و کار می‌کند، موضوع اصل ٨٣ قانون اساسی را به دقت دنبال می‌کنند حوزه‌های مختلف مورد مطالعه و سلسله گزارش‌های نظارتی تدوین کردند.

نگاهداری افزود: نسبت به میراث طبیعی در سال‌های گذشته غفلت شده است، در این زمینه هم مطالعات و پژوهش برای جرم‌انگاری آغاز شده که بسته‌های تقنینی لازم تهیه و تدوین شده است، در مورد گردشگری داخلی و بن سفر و سازو کارهای آن پژوهش‌های گسترده‌ای انجام شده و گزارش‌هایی تدوین و به مسئولان کشور ارائه شده است.

وی تاکید کرد: میراث فرهنگی از منظر انسجام اجتماعی اهمیت راهبردی دارد، از جنبه هویتی و فرهنگی و اجتماعی بسیار حائز اهمیت است، لذا صیانت و حفاظت آن یک اولویت ملی و عمومی است، طبق نظرسنجی‌ها مردم نسبت به میراث فرهنگی خود حساسیت ویژه دارد.

رئیس مرکز پژوهش‌های مجلس شورای اسلامی گفت: جایزه ملی پژوهش جهانگردی و میراث اقدامی هوشمندانه است زیرا روی یکی از اساسی‌ترین مقوله‌های کشور تمرکز کرده مقوله‌ای که مؤثرترین ظرفیت اقتصادی کشور را به مهمترین ظرفیت فرهنگی و هویتی پیوند زده است.

بر اساس معیارها ارزیابی این دوره جایزه، تعداد ۴۳ کتاب، ۷۰ رساله دکتری، ۲۹۰ پایان‌نامه، ۹۰۰ مقاله و ۱۰ یادداشت سیاستی در مجموع ۱۳۱۳ اثر توسط داوران بررسی شد که بنا به ارزش محتوایی آثار از یک تا سه اثر در هر قالب به عنوان آثار پژوهشی برگزیده و معرفی شدند.

در این مراسم از ۲۳ پژوهشگر برتر در ۶ بخش کتاب، رساله دکتری، پایان‌نامه کارشناسی ارشد، مقاله علمی، سفرنامه و خاطرات و گزارش سیاستی با اهدای تندیس و لوح تجلیل شد و به مهدیه شهرابی فراهانی برای رساله دکتری دیپلم افتخار اعطا کرد.

نخستین دوره جایزه ملی پژوهش‌های جهانگردی و میراث توسط پژوهشگاه میراث فرهنگی و گردشگری برنامه‌ریزی و با همکاری اندیشکده مطالعات جهانگردی و میراث دانشگاه امام صادق (ع) برگزار شده است.

بر اساس معیارها ارزیابی این دوره جایزه، تعداد ۴۳ کتاب، ۷۰ رساله دکتری، ۲۹۰ پایان‌نامه، ۹۰۰ مقاله و ۱۰ یادداشت سیاستی در مجموع ۱۳۱۳ اثر توسط داوران بررسی شد که بنا به ارزش محتوایی آثار از یک تا سه اثر در هر قالب به عنوان آثار پژوهشی برگزیده و برتر معرفی شدند.

بر اساس اعلام هیأت داوران، برگزیدگان نخستین جایزه ملی پژوهش جهانگردی و میراث به شرح زیر معرفی شدند:

در بخش کتاب، مهدیه بُد، برای کتاب گردشگری رویداد؛ حمید ضرغام بروجنی و مریم حیدری، برای ترجمه کتاب رفتار مصرف‌کننده؛ سودابه یوسف‌نژاد، برای کتاب نظریه زمان و حفاظت و مرمت برگزیده شدند.

در بخش رساله دکتری، حمید هاشمی، برای رساله چارچوبی برای ارزیابی پایداری کسب و کارهای کوچک گردشگری در ایران مورد مطالعه اقامتگاه‌های بومگردی استان مازندران؛ مسلم شجاعی برای رساله تدوین مدل تقویت پایداری در مقصدهای گردشگری انبوه (مورد مطالعه؛ مجتمع‌های گردشگری شمال ایران)؛ مجید فرهادی یونیکی، برای رساله ارائه الگوی گردشگری تجربه‌محور در جاذبه‌های فرهنگی خلاق (مطالعه موردی: شهر تهران)؛ مهدیه شهرابی فراهانی، برای رساله دکتری ارائه الگوی ادراک معنوی گردشگران فرهنگی کلان شهرهای ایران از سفر-مطالعه موردی گردشگران خارجی شهر اصفهان به عنوان نفرات برگزیده معرفی شدند.

در بخش پایان‌نامه کارشناسی ارشد، محمدرضا اخلاقی، برای پایان نامه عوامل مؤثر بر هزینه‌کرد خانوارهای ایرانی در سفرهای داخلی؛ رحیمه زارعی سرور، برای پایان نامه برای مسئولیت مدنی دولت در قبال میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی؛ فاطمه مهربان، برای پایان نامه تحلیل نقش مؤلفه‌های توسعه ظرفیتی در رقابت پذیری مقصدهای گردشگری تندرستی (آب درمانی)، مورد مطالعه شهر سرعین، تقدیر شدند.

در بخش مقاله علمی نیز محمد رضوانی، فاطمه نیک‌روش، علیرضا دربان آستانه و نسرین کاظمی برای مقاله A risk-based decision-making approach for identifying natural-based tourism potential areas، مهدی باصولی و گلنوش جباری از دانشگاه یزد، برای پایان نامه برای رابطه مدیریت بحران و تاب‌آوری جامعه مقصد گردشگری در بحران کرونا مطالعه موردی: شهر همدان؛ جواد براتی، برای پایان نامه بررسی تاثیرپذیری الگوی سفرهای داخلی خانوارهای ایرانی از تغییر در قدرت خرید خانوار معرفی شدند.

در بخش سفرنامه و خاطرات، ژیلا مشیری برای خاطرات مردم‌شناسان ایران به عنوان نفر برگزیده معرفی شد.

در بخش گزارش سیاستی، سعید شفیعا برای گزارش ارزیابی عملکرد پژوهشگاه میراث‌فرهنگی و گردشگری؛ شهاب طلایی، مصطفی آمره و سعید شفیعا برای گزارش بررسی وضعیت گردشگری داخلی به منظور دستیابی به چالش‌های سیاستی این حوزه؛ سیدمحمد موسوی، برای گزارش وضعیت فرصت‌های شغلی از دست رفته حوزه گردشگری کشور در دوره کرونا با تأکید بر گروه‌های نیازمند حمایت معرفی شدند.